درباره تاریخچه کفش چه می‌دانید؟

سخت است زمانی را تصور کنیم که هیچ کفشی وجود نداشت و مردم بدون پوشیدن کفش زندگی می‌کردند. به هر حال کفش‌ها هم مانند هر چیز دیگری در طول زمان به دلیل نیازهای کاربردی و زیبایی به وجود آمدند و در طول تاریخ تغییرات زیادی کرده‌اند. شما چقدر در مورد تاریخچه کفش می‌دانید؟ به نظرتان اولین کفش‌ها چگونه بودند؟ در این مقاله از ابتدا تا انتهای ایجاد و تکامل کفش و انواع آن را مرور می‌کنیم. 

تاریخچه کفش در زمان‌های باستانی

دقیقا نمی‌توان گفت در تاریخچه کفش، اولین بار کفش توسط چه فرهنگی و در چه زمانی اختراع و پوشیده شد. با این وجود اولین شواهد تاریخی نشان می‌دهد در بین‌النهرین حدود ۱۲۰۰ تا ۱۶۰۰ قبل از میلاد مسیح، مردم ساکن در کوهستان‌های مرز ایران نوعی کفش نرم چرمی می‌پوشیدند. البته این نوع کفش با تعریفی که ما از کفش در ذهن داریم بسیار متفاوت است و صرفا پوششی برای پا بوده است. اولین کفش پیدا شده به این شکل در غاری در ارمنستان پیدا شده است. 

مصریان نیز در حدود سال‌های ۱۵۵۰ قبل از میلاد شروع به ساخت کفش از نی بافته شده کردند. این کفش‌ها تقریبا قایقی شکل بودند و بندهایی داشتند که از نی‌های بلند و نازک ساخته شده بود. ساخت و استفاده از چنین مدل‌هایی تا قبل از قرن نوزدهم رایج بود. در تاریخچه کفش و در قرن آخر قبل از میلاد، چینی‌ها بودند که کفش‌هایی از لایه‌های کنف می‌ساختند که برخی دارای دوخت‌های تزیینی و کاربردی نیز بودند. گفته می‌شود صندل‌های رومی اولین کفشی بود که در حدود ۴۰ تا ۴۵۰ سال بعد از میلاد و به طور خاص برای تناسب پا طراحی می‌شد. این مدل صندل‌ها که با کف چوب پنبه‌ای و بند چرمی ساخته شده بودند، برای زنان و مردان یکسان بود. خرید صندل زنانه از کادنزا، سایت خرید کفش زنانه.

تاریخچه کفش و دلیل پوشیدن آن همیشه برای راحتی نبود. از تلخ‌ترین مدهای سال‌های بعد از ۹۶۰ برای زنان چینی، سنت بستن پاها بود. در این مد عجیب انگشتان پای دختران بین سن ۵ تا ۸ سالگی شکسته شده و برای جلوگیری از رشد محکم بسته می‌شد. این کار سبب می‌شد پا در حر یک عروسک کوچک باقی بماند و به شکل عجیبی تغییر فرم بدهد که از عوارض آن پوکی استخوان و دشواری در راه رفتن بود. به هر حال برای این پاها کفش‌های شیک و خاصی ساخته شده از ابریشم و پنبه و گلدوزی ساخته می‌شد، به طوری که زنان ثروتمند با این مدل کفش‌ها به خاک سپرده می‌شدند.  

بیشتر بخوانید: ۷ ترند رنگ لباس در سال ۲۰۲۳

قرن ۱۲ به بعد

کمی در تاریخچه کفش جلوتر برویم و به قرن ۱۲ برسیم، یعنی زمانی که کفش‌های پولیان رواج یافته از مد و فشن لهستانی مد شدند. وقتی به کفش قدیمی و قرون وسطایی فکر می‌کنیم این مدل کفش آشنا‌ترین چیزی است که به ذهن می‌رسد: کفش‌هایی تخت و صاف با نوک تیز اغراق شده. این مدل کفش تا نزدیک قدن ۱۵ نیز رواج داشت و پوشیده می‌شود. در حدود سال‌های ۱۵۰۰ مد تغییر کرد و به سمت کفش‌هایی با نوک چهارگوش رفتند، تا جایی که هر چه فرد ثروتمندتر بوده کفش پهن‌تری هم می‌پوشید! بعد از آن هم کفش‌های با نوک گرد وارد میدان شدند که بیشتر برای کودکان به کار می‌رفتند. 

قرن ۱۷ و ۱۷

از اواسط قرن ۱۷ به بعد کفش‌های بدون پشت (حالت دمپایی و صندل) بصورت کف صاف و یا با پاشنه کم کم مد شدند و در اروپای زمان رنسانس مورد استفاده قرار می‌گرفتند. معروف‌ترین این نمونه‌ها نیز از اسپانیا و ایتالیا الهام گرفته می‌شدند. جنس پاشنه‌ها گاهی از چوب پنبه ساخته می‌شد و جنس رویی نیز از انواع مواد و رنگ‌ها بود. کفش پاشنه قرمز از نیز ابداعات معروف آن زمان است که در فرانسه و توسط چارلز دوم رواج یافت. در قرن ۱۸، کفش‌های ظریف با پاشنه کوتاه و رویه‌ی ابریشمی توسط معشوقه لویی پانزدهم یعنی مادام دوپومپادور و برای زنان طبقات بالایی اجتماعی تولید می‌شد. با این وجود چنین کفش‌هایی بدلیل جنس ابریشمی دوام زیادی نداشت و گاهی مجبور بودند روی آن پاپوش استفاده کنند. در اواخر قرن ۱۸ نیز با الهام از شرق و زنان درباری مغول، کفش‌های پاشنه دار شرقی با نوک کوچک و رو به بالا مد شد. 

قرن ۱۹

در سال ۱۸۱۷ چکمه‌های لاستیکی راحت، بدون تزیین و کاربردی توسط دوک ولینگتون سفارش داده شد که هنوز هم بسیار کاربردی است. چکمه‌های راحت‌تر و الاستیک‌تر هم چند سال بعد وارد صنعت مد و فشن و تاریخچه کفش شدند. در همان سال‌ها کفش‌های صاف با نوک مربعی شکل و بند‌های جانبی بسیار شیک محسوب می‌شدند و تزییناتی مانند گل هم روی کفش‌های زنانه به کار می‌رفت. در این قرن بود که کم کم همه چیز به سمت صنعتی شدن رفت. برای مثال اولین کفش‌های با کف لاستیکی در این دوران تولید شدند، به علاوه چند ماشین‌ مخصوص دوخت و تولید کفش ثبت اختراع شدند. 

بیشتر بخوانید: معرفی انواع استایل لباس

قرن ۲۰

گفتیم که کفش‌های با کف لاستیکی اولین بار در اواخر قرن ۱۹ رواج پیدا کرد. در قرن بیستم چندین شرکت آمریکایی به تولید این کفش‌ها پرداختند و کم کم کلمه کفش کتانی یا همان اسنیکرز هم به وجود آمد. کفش آل استار یا کانورس که همگی به خوبی می‌شناسیم هم در سال ۱۹۱۷ و به طور خاص برای بازی بسکتبال طراحی شده بود. این کفش تا همین الآن هم تغییرات زیادی نداشته و هنوز هم طرفداران بسیار زیادی دارد.

قاعدتا در این زمان از تاریخچه کفش، با پیشرفت تکنولوژی و ابزارهای مختلف، تنوع در ساخت انواع کفش هم چندین برابر شد و تعداد بسیار زیادی از انواع کفش‌ها برای موقعیت‌های مختلف و از جنس‌های مختلف ساخته شد. از صندل‌های خوش آب و رنگ گرفته تا انواع کفش پاشنه بلند، کفش پلتفرم (که تب و تاب دیسکوهای آن زمان باعث تولیدش شده بود) و بسیاری دیگر در همین سال‌ها ترند شدند. رواج یافتن تناسب اندام و ورزش بین مردم باعث شد برندهای مختلف کفش‌های ورزشی ظهور کنند و کفش‌های اسپرت و ورزشی امروزی وارد عرصه شوند، از معروف‌ترین آن‌ها مدل ایر جردن نایک که در دهه ۱۹۸۰ تولید می‌شد بود. 

 نکاتی جالب درباره تاریخچه کفش

حالا که در مورد تاریخچه کفش صحبت کردیم، دانستن این نکات جالب نیز خالی از لطف نیست:

اولین بوت زنانه 

جوزف اسپارکلز اولین چکمه یا همان بوت زنانه را برای ملکه ویکتوریا طراحی کرد. او بوت بدون دکمه، بند و پاشنه را اولین بار به جهان معرفی کرد. این ایده خلاقانه و در عین حال ساده، راحتی و کاربردی بودن را در سال 1840 به تاریخچه کفش معرفی کرد. پس از آن، انواع مختلف بوت‌ها آنقدر محبوب شدند که اغلب آن‌ها را در عکس‌های تاریخ معاصر می‌توان مشاهده کرد. 

قبل از قرن 19، کفش چپ و راست نداشتیم

کودکان هنوز گاهی اوقات کفش های چپ یا راست را اشتباه می‌گیرند. آیا می‌دانستید که کفش‌ها تا قرن نوزدهم اصلا اینطوری ساخته نمی‌شدند و چیزی به اسک لنگه چپ و راست وجود نداشت؟ قبل از آن زمان، کفش‌ها به صورت دست‌ساز و شخصی متناسب با هر پا ساخته می‌شدند. بنابراین اشتباه کردن غیرممکن بود و اصلا نیازی به لنگه چپ و راست نبود. 

بوت دکتر مارتینز برای کار ساخته شده بود

اگر طرفدار مدل‌های مختلف پوتین و بوت باشید حتما با نام دکتر مارتینز آشنایید. این مدل پوتین چرمی جذاب که امروزه طرفداران زیادی دارد و مخصوصا تینیجرها و طرفداران استایل پانک از آن استقبال می‌کنند تاریخچه کفش جالبی هم دارد. در سال ۱۹۴۵، دکتر کلاوس مارتن که در آن زمان یک سرباز 25 ساله بود پایش شکست. برای همین هم این مدل پوتین را با زیره راحت و ساختار قابل اعتماد ساخت تا حین کار به راحتی بتوان از آن بهره برد. 

کفش‌های پاشنه دار فقط برای مردان بود

امروزه کفش‌های پاشنه‌دار عمدتاً توسط خانم‌ها استفاده می‌شود. اما خانم‌ها اصلا هدف اصلی برای طراحی کفش پاشنه‌ بلند و کفش مجلسی زنانه نبوده‌اند. مردان اشرافی در زمان‌های قدیم کفش های پاشنه دار می‌پوشیدند و هنوز مشخص نیست که چه زمانی زنان ورق را به نفع خود برگرداندند. 

منشاء کلمه‌ی اسنیکر

حتما می‌دانید که به کفش‌های اسپرت و یا همان کتانی اسنیکر sneaker گفته می‌شود. اسنیکر به معنای فردی است که دزدکی به جایی سرک می‌کشد. این کلمه در تاریخچه کفش اولین بار توسط هنری نلسون مک کینی در سال ۱۹۱۷ ابداع شد. دلیلش هم این بود که به دلیل کفی لاستیکی مانند و صاف کف کفش، صدایی تولید نمی‌شد و روی همین موضوع هم مانور داده شد. 

اختراع بند کفش

قبل از این که بند کفش رایج شود، کفش‌ها معمولا با سگک محکم می‌شدند. اولین بار در سال ۱۷۹۰ در انگلستان بود که بند کفش به صورت ریسمان‌هایی که از سوراخ‌های کفش رد می‌شود مورد استفاده قرار گرفت.

بیشتر بخوانید: ۱۰ ایده جذاب برای استایل روز

جمع بندی

در این مقاله در مورد تاریخچه کفش و تکامل آن تا امروز صحبت کردیم. این روزها طراحی و ساخت کفش بیش از قبل جنبه زیبایی شناسی به خود گرفته است و برای هر موقعیت و مکانی کفش مخصوص وجود دارد. جالب اینجاست که برخی از قدیمی‌ترین مدل‌های کفش و پاپوش هنوز هم با تغییرات جزیی روی ترند هستند و از آن‌ها استفاده می‌شود.